Actiones in Rem

     Romalılar haklardan ziyade davaları kategorize etmişlerdir. Davaları Actiones in Rem (ayni davalar) ve Actiones in Personam  (şahsi davalar) olarak ikiye ayırmışlardır. Zamanla bu ayrım mutlak-nısbi hak ayrımına dönüşmüştür.

Ayni davalar da kendi içinde Dominium (mülkiyet hakkı) ve Iura in Aliena (sınırlı ayni haklar) olmak üzere ikiye ayrılır. Dominium mal üzerinde sahibine usus (kullanma) fructus (yararlanma) ve abusus (tüketme) yetkisi verir. Bu yüzden mülkiyet hakkı sahibine en geniş yetkileri veren haktır.

Iura in Aliena ise Roma’da başkasına ait mallar üzerindeki haklar olarak anılır. Kendi içinde bazı gruplara ayrılır. Bunlar: Servitutes (İrtifaklar) ve Hypotheca’dır (Rehin hakkı). Roma’da günümüzden farklı olarak Taşınmaz Yükü bulunmamaktadır.

     Arzi irtifaklarda iki taşınmaz vardır. Geçit irtifakı buna örnektir.  Şahsi irtifaklardaki Ususfructus İntifa, Habitatio ise Sükna olarak bildiğimiz haklardır. Ancak Roma’da intifa hakkı zamanaşımıyla kazanılabilir. Bu süre taşınırlarda üç yıldır. Ayrıca intifa hakkının devredilmesi de mümkündür. Bunların yanı sıra intifa hakkı sahibi malın özüne zarar vermemelidir, beklenmedik olaylardan da sorumlu olan odur.