Hukuk
düzeni koyduğu kurallarla insanlara yüklediği sorumlulukların yerine getirilmesini ister. Birey bu
sorumluluklardan kaçarsa yaptırımla karşı karşıya kalır. Yaptırım toplum için
önemli rol oynar. Bireyin hukuka uygun davranması ve haksız fiillerden
kaçınması noktasında bütün toplumlarda yaptırım önemli bir göreve sahiptir.
A.
Ceza
TDK, cezayı uygunsuz
davranışlarda bulunanlara uygulanan üzüntü, sıkıntı, acı verici işlem olarak tanımlamıştır. Ayrıca ceza farklı şekillerde ortaya çıkabilen bir yaptırımdır. Çünkü toplumların
suç, suçlu, suçlunun cezalandırılması konularındaki farklı düşünce yapıları ceza anlayışını etkilemiştir. Bununla birlikte insanlık tarihinin her devrinde cezaya
rastlamak mümkündür. Örneğin Antik Yunan’da Atimia adlı şeref, haysiyet kırıcı cezalar verilmiştir. Daha da geriye gidilecek
olursa mesela Babil’e… Hammurabi kanunlarının dayanağının kısasa kısas olduğu görülür.
B.
Tazminat
Tazminat, bireylerin ya da idari makamların hukuka
aykırı fiilleri sonucunda meydana gelmiş zararın giderilmesi için öngörülmüş bir yaptırımdır.
Özel hukuk alanına aittir ve maddi veya manevi tazminat şeklinde
olabilir.
C.
Fesih
Geçerli olarak doğmuş hukuki bir işleme sonradan
son vermek gerekir. Burada fesih şeklinde bir
yaptırım söz konusu olur. Bu yaptırım da özel hukuka aittir. Örneğin geçerli olarak kurulmuş bir satış sözleşmesi malın bozuk çıkması nedeniyle alıcı tarafından feshedilebilir. Alıcının böyle bir hakkı vardır, bu hakkına dayanarak aldığı malı iade edip ödediği bedeli geri talep edebilir.
Bunların
dışında bir de hükümsüzlük hali vardır. Ancak o ayrı bir
başlık olarak incelendiği için burada yer verilmemiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder